Gatunek ten występuje w Europie i na dużym obszarze Azji. W Polsce występuje na północnym wschodzie i w górach. Spotkać go można w lasach iglastych i mieszanych. W Polsce są to puszcze w północno-wschodniej części kraju, Góry Świętokrzyskie, Sudety i Karpaty.

Gatunek o dziennym trybie aktywności (początek aktywności przed wschodem słońca, koniec wraz z zachodem).

To najmniejszy europejski kurak. Różnica w ubarwieniu między samicą a samcem jest niewielka - samiec wyróżnia się bardziej szarą tonacją ubarwienia i ma czarne gardło, samica jest bardziej brunatna. Ogon ptaka ma barwę szarą z czarną pręgą przy końcu. Na upierzeniu znajdują się brązowe, szare i czarne. Uważny obserwator zauważy na głowie ptaszyny mały czubek, a nad oczami niewielkie czerwone korale oraz białą plamę pod okiem. Spód ciała jest biały z gęstym, łuskowatym czarnym deseniem.

Ich upierzenie jest dostosowane do warunków jakie występują w rewirach lęgowych.

Skomplikowany układ ubarwienia nawiązuje do gry świateł i cieni na poziomie runa leśnego, tak charakterystyczne ubarwienie ułatwia ptakom maskowanie się.

Jarząbki latają niechętnie, najczęściej pokonują krótkie dystanse, choć ich lot jest zwinny i szybki.

Prowadzą skryty i osiadły tryb życia, w przeciwieństwie do innych naszych głuszcowatych są monogamistami.

W pary łączą się na jesieni spędzając razem okres zimowy.  

Już jesienią samce wybierają terytorium związane z lęgami. Gniazdo to płytkie zagłębienie w ziemi pod krzewem lub drzewem, budowane przez samicę. W zniesieniu zwykle 7-11 jaj w okresie od połowy kwietnia do początku czerwca. Samica wysiaduje jaja przez 23-27 dni. Młode potrafią już latać po 2-3 tygodniach. Mimo że maluchy są bardzo zaradne i ruchliwe trzymają się blisko samicy przez pierwsze trzy miesiące życia. Usamodzielniają się pod koniec sierpnia. Po roku są już dojrzałe płciowo.

Pod koniec czerwca udało się nam zaobserwować ciekawskiego małego jarząbka, który  wskoczył na dolne gałęzie świerka i zaczął wspinać się po nich coraz wyżej. Mama pewnie była nieco zaniepokojona takim zachowaniem malucha – najważniejsze że nic się nie stało i maluch zaciekawiwszy swoją ciekawość wrócił do rodziny.

Podczas trwania godów samiec i samica intensywnie się nawołują. Odzywa się wysokim i stosunkowo cichym gwizdem.

Dobrane wcześniej pary cały czas trzymają się razem. Wspólnie żerują, bronią terytorium, ostrzegają się i wspólnie wodzą pisklęta.

Szczególnie intensywny żer odbywa się jesienią, kiedy to jarząbki gromadzą zapasy tłuszczu na zimę. Jarząbek zimuje na terytoriach lęgowych lub w ich najbliższym sąsiedztwie. Terytoria zimowiskowe są małe do ok 2 ha. Ze względu na minimalizowanie strat energetycznych, w trakcie mroźnych i śnieżnych zim znaczną część doby jarząbki spędzają w jamkach wygrzebanych pod śniegiem.

Ich pokarmem w okresie wiosny i lata są owady i ich larwy, delikatne  zielone części roślin oraz kwiaty oraz owoce runa leśnego. Jesienią dieta się zmienią, w jej skład wchodzą żołędzie, owoce jarzębu. Zimą to opadłe nasiona drzew iglastych, a także pączki drzew wielu gatunków.

Jarząbek na swój dom wybiera nie tylko obszar na którym znajdzie cała gamę pożywienia ale również wodę. W miejscach ich występowania najlepiej jak płynie jakaś rzeczka lub strumyk. Uwielbia też kąpiele w piasku -– niezbędne więc są również choćby niewielkie piaszczyste miejsca, które mu to umożliwią.

Trudno o bardziej tajemniczego i skrytego ptaka niż jarząbek. Jego obserwacja jest bardzo trudna, ale jak pozna się jego biotop i głosy, można dokonać wielu interesujących przyrodniczych odkryć z udziałem jarząbka.