Jaszczurka zwinka (Lacerta agilis), jest to gatunek jaszczurki z rodziny jaszczurek właściwych. Występuje na terenie całej Polski i jest najczęściej występującym gadem na terenie naszego kraju. Zawsze wzbudzała i wzbudza ogromne zainteresowanie, mimo że uczucia wywołuje skrajne. Dla jednych odrażające, a dla innych intrygujące.

Ciało zwinki pokrywają przylegające do siebie łuski. Na grzbiecie są one mniejsze i szorstkie, brzuch zaś pokrywają większe i gładkie. Na krótkiej głowie z tyłu umieszczone są otwory uszne, będące prymitywnym narządem słuchu.

Dorasta do 23 cm wraz z ogonem, na który przypada aż 11 cm. Właśnie ta część ciała jest najbardziej fascynująca. Kiedy tylko wystąpi jakieś zagrożenie, jaszczurka, by ujść z życiem  odrzuca ogon, na którym uwagę skupia drapieżnik, nie zwracając uwagi na uciekającego gada. Jest to typowa przynęta dla drapieżnika.

Po pewnym czasie utracona część ciała odrasta, chociaż przeważnie jest mniejsza niż oryginał jego utrata znacznie utrudnia też przeżycie – to, co odrasta, nie zawiera już kości, tylko chrząstkę – takiego ogona nie da się po raz drugi odrzucić. Poza tym skrócona jaszczurka staje się mniej aktywna.

Mechanizm autotomii czyli odrzucania części ciała w wyniku ataku drapieżnika jest znany nauce od dawna.

Zwinka ma silnie umięśnione kończyny, a jej długie palce są zakończone pazurkami. Samiec różni się od samicy zielonym podbrzuszem. W okresie godowym samce stają się intensywnie zielone w ten sposób stają się bardziej atrakcyjni dla samic.

Właśnie teraz w okresie od maja do lipca samica składa od 3 do 14 jaj do norki wykopanej w wilgotnej glebie. Norki umieszczane są w mało charakterystycznych miejscach, do których z małym prawdopodobieństwem zajrzy drapieżnik. Miejsce musi spełniać również warunki  mikroklimatyczne, powinna być tam odpowiednia wilgotność oraz temperatura do inkubacji. Jaja mają pergaminowe osłonki. Młode wykluwają się po 5-12 tygodniach, są podobne do rodziców (są tylko dużo mniejsze i mają dużo ciemniejsze ubarwienie łusek), od razu są samodzielne. Gady nie mają instynktu macierzyńskiego – nie opiekują się swoim potomstwem.

Zwinki są aktywne w dzień. Uwielbiają wygrzewać się na słońcu, ładując akumulatory, a po południu żerują. Żywią się bezkręgowcami, ale w skład diety wchodzą również pająki, owady i ślimaki.

W październiku jaszczurki zwalniają tempo – hibernują by obudzić się w marcu.

Chociaż Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) przypisała zwinkę do kategorii LC –gatunek niezagrożony wyginięciem – to wcale nie oznacza, że nie ma żadnych niebezpieczeństw, które mogłyby znacząco wpłynąć na występowanie oraz liczebność tego gada. W Polsce podlega ścisłej ochronie.

Kiedy zobaczymy w naturalnym środowisku tego małego smoka, obserwujmy, ale nie dotykajmy, nie płoszmy, dajmy mu spokojnie żyć, bo to niezwykle piękna choć strachliwa i zupełnie niegroźna istota.